Słownik ortograficzny, oprócz podręczników i przyborów szkolnych, bywa jedną z pierwszych rzeczy kupowanych do wyprawki szkolnej. Nie bez powodu, odpowiednio dobrany, przystosowany do użytku przez dziecięcego czytelnika, słownik ortograficzny potrafi nie tylko stanowić dobrą doraźną pomoc w nauce, ale i wspierać cały proces przyswajania wiedzy, czyniąc go przyjemniejszym i łatwiejszym. Na co w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę przy wyborze publikacji dla swojego dziecka?
Liczba haseł i zakres tematyczny
Nie bez powodu istnieją słowniki ortograficzne dedykowane dzieciom. Uczennica czy uczeń nie potrzebuje kilkunastu tysięcy haseł związanych ze słownictwem trudnym czy fachowym. Nawet gdyby dziecko miało czytać w nim tylko wybrane słowa, byłoby to dla niego trudne: słowniki ortograficzne dla dorosłych bywają bardzo ciężkie i szczególnie niewygodnie dla małych dziecięcych rąk. Brak alfabetu na marginesach oraz cienkość stron, które łatwo podrzeć, też nie pomagają. Mogą wręcz skutecznie zniechęcić małego człowieka do daldzej nauki. Dziecko rozpoczynające szkołę powinno przede wszystkim dobrze poznać pisownię słów używanych na co dzień albo w lekturach i powinno móc wygodnie korzystać z książki dostosowanej do niego ciężarem i wielkością itd. Dlatego też słowniki ortograficzne dla dzieci zawierają znacznie mniej haseł od tych klasycznych, dzięki czemu są cieńsze i znacznie praktyczniejsze.
Zasady ortograficzne
Szczególnie ważne jest, aby słownik ortograficzny dla dzieci, zawierał zbiór najważniejszych reguł tłumaczących pisownię poszczegolnych grup wyrazów wraz z wyjątkami! Mogą być one zarówno ujęte w osobnym dziale, jak i wplecione między hasła np. poprzez zaznaczenie ich innym kolorem lub otoczenie barwną ramką. Istotne jest, aby były one widoczne i konkretnie tłumaczyły daną zasadę. Najlepiej z analizą przykładów.
Ilustracje
Ilustracje, rebusy, komiksy są niezwykle wskazaną pomocą naukową, szczególnie dla tych najmłodszych. Estetyczne i zabawne obrazki umożliwią lepsze zrozumienie reguł i skuteczniejsze i łatwiejsze zapamiętanie jakiegoś konkretnego przypadku. W czasie, gdy rodzic czyta i tłumaczy regułę, dziecko może się skupić, patrząc na obrazek. Także podczas samodzielnej lektury zatrzymanie się przy obrazku wiele daje. Skojarzenia treści z wizualiami działają niezwykle silnie: ułatwiają utrzymanie koncentracji i sprzyjają tworzeniu się nowych połączeń w mózgu. Nauka przez zabawę zawsze odnosi dobry skutek.
Wielkość fontu i interlinia
Ze względu mniejszą ilosć haseł – wybór tylko tych najpotrzebniejszych – słowniki dla dzieci mogą pozwolić sobie na znacznie większy font i szerszą interlinię, co ułatwia czytanie i uprzyjemnia doświadczenie. Nikt nie lubi czytać „maczku”, szczególnie najmłodsi, dlatego przy wyborze słownika warto zwrócić uwagę czy litery są odpowiedniej wielkości (nie muszą być bardzo duże, warto tylko, żeby słowo od razu było dobrze widoczne) i czy interlinia nie jest za wąska. W przeciwnym wypadku hasła będą się zlewać, mieszać i nauka będzie przebiegała (zupełnie niepotrzebnie!) znacznie trudniej i wolniej.
Układ alfabetyczny czy tematyczny?
Tutaj nie ma jednoznacznej, jedynej słusznej odpowiedzi. Nie jest to też najważniejsze kryterium. Warto jednak wspomnieć, że ułożenie haseł w sposób alfabetyczny jest niezwykle pożyteczne. Nie dość, że dziecko mimowolnie przyswoi kolejność liter alfabetu, to łatwiej będzie znaleźć mu konkretne hasło, gdy tylko będzie to potrzebne. Ułożenie tematyczne ma z kolei ten plus, że uruchamia w mózgu małego człowieka szereg pożytecznych skojarzeń myślowych, co sprzyja zapamiętywaniu reguł.
Przy wyborze słownika ortograficznego dla dzieci warto zatem przede wszystkim pamiętać o zakresie tematycznym dostosowanym do małych ludzi, klarownym i przystępnym przedstawieniu zasad ortograficznych (wraz z wyjątkami) i odpowiedniej wielkosci fonru i interlinii. Dodatkową zaletą są ilustracje czy rebusy oraz cały alfabet na boku czy u góry/dołu strony, aby młody czytelnik mógł szybko zorientować się, gdzie znaleźć interesujące go hasło.